Site icon Hayvan refah ve konforu

Kompost altlık yatak

Konfor

Yatak yerlerindeki altlık materyalinin, Kompost hayvan altlığı gibi organik ve inorganik olması yönünde çeşitli bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Rutubet ve neme oldukça hassas olan Kompost hayvan altlığı yataklık sitemi kuru ve sıcak iklimler için uygundur. Bir kompost ahırı, ineklere, bağlı duraklardan veya serbest duraklardan daha fazla hareket alanı sağlar. Bu ahırlar ayrıca gübre depolama maliyetlerini ve alanını azaltabilir ve işçilikten ve gübre işlemeden tasarruf sağlayabilir.

Hayvan altlık ve yatak olarak kompost

Kompost; organik atıkların ayrışması sonucu toprak benzeri bir maddeye dönüşmesi olarak tanımlanabilir. Kompost yapımı ise organik atıkların biyolojik olarak parçalanabilen kısmının geri kazanılması ve yeniden değerlendirilmesidir. Ayrıca toprak iyileştirici özelliği ve gübre değeri yüksek olan bir üründür.

Kompost altlıklı barınaklar

Kompost altlıklı barınaklar, derin altlıklı serbest dolaşımlı barınaklara benzer yapıdadır. Ancak prensip ve uygulama
olarak önemli farklılıkları vardır. Bu nedenle kompost altlıklı barınakların avantajları, dizaynı, yönetimi gibi konular ile yapılan araştırmaların avantaj ve dezavantajını ortaya koymaktadır.

Kompost altlıklı barınaklarda duraklar olmadığından hayvanlar daha rahat olmaktadırlar. Daha fazla yatmaktadırlar ve yatış-kalkış davranışlarını daha kolay yapabilmektedirler. Hayvan başına düşen serbest alan artmakta ve bu alan yaklaşık üç serbest durak alanı kadar olabilmektedir. Bu alanda inekler istediği yatış pozisyonunu seçebilmektedirler.

Kompost altlık avantajları

Ayakta kaldıklarında da beton zemine göre çok daha yumuşak bir zeminle temas etmektedirler. Bunlara bağlı olarak diz ve ayak lezyonları daha az olmakta, iyi yönetilen kompost altlık sisteminde mastitis insidansı da azalmaktadır. Özellikle derin sap altlıklı serbest barınaklarda çok görülen mastitis vakalarının kompost altlıklı barınaklarda daha az olduğu bildirilmektedir. Hayvanların rahat bir zeminde yürümeleri kolaylaştığından östrus belirtilerini göstermeleri de kolaylaşmaktadır. Böylelikle kızgınlık tespit oranları artar.

Diğer taraftan kompost altlıklı barınaklarda kokunun ve sineğin daha az olduğu belirtilmektedir. Kompostlanan gübre, tarımsal olarak daha değerli hale gelmekte, gübre depolama masrafları azalmaktadır.

Kompost altlık dezavantajı

Bunların yanı sıra kompost altlıklı barınakların bazı dezavantajlı yönleri de vardır. Her şeyden önce inek başına 8-10 m2 alan gerektirir ki bu miktar duraklı barınakların en az iki misli kadardır. Kompostlama için kullanılacak organik materyalin maliyeti yüksek olabilir. Günlük olarak altlığın karıştırılması için işgücü ve enerjiye ihtiyaç bulunmaktadır. Geniş bir dinlenme alanı olduğundan ve sık havalandırıldığından amonyak salınımı yüksek olabilir. Uygun altlık materyali temininde zorluklar yaşanabilir

Kompost yatak kullanan barınakların İsrail tipi barınaklardan en önemli farkı: dışkı kurutulmadan, kompost yapılır. İsrail tipi barınaklarda hayvan başına 22 metre kare düşerken kompostlarda 8 metre kare yeterlidir. Kompostlarda dışkının üstüne her 10 günde bir 20 cm kalınlığında talaş atılır ve günde 2 defa alt üst yapılarak havalandırılır.

Kompost barınaklar her türlü barınak tipine uygundur fakat en ideali sütunsuz olan çatılı barınaklardır, çünkü dışkıyı havalandırmak için traktörün içeride hareket serbestisi olmalıdır. Ayrıca yan duvarların açılır kapanır perde kapanır olmasında çok büyük fayda sağlar.

Temiz altlık “daha az mastitis, daha az süt kaybı, daha az sinek, daha az ayak hastalığı, daha az somatik hücre ve daha az toplam bakteri” demektir.

Sert yatak yeri ineğin yatma ve kalkıp yemliğe gitme, suluğa gitme zamanına kötü yönde etki eder. Sert yatak yeri stres etkenidir ve mekanik olarak eklem yastığı yangısına yol açma ihtimali vardır.

Kompost Ürünü İle Gübre Arasında Ne Fark Vardır?

Kompost, gübre değildir. Gübre toprağa bitkilerin gelişmesi için gerekli besin maddesi kazandırırken kompost, toprağın (zeminin) yapısal düzenini sağlar. Ancak kompost içerisine belli oranlarda Azot, Fosfor, Potasyum (N, P, K) ilavesi ile üstün kalitede gübre elde edilmesi mümkün olabilmektedir. Elde edilen bu gübrenin tarım alanlarına yararı tüm yapay gübrelerden daha fazladır. Ayrıca ham maddesinin doğal nitelik taşıması nedeni ile tarımsal alanlarda üretilen ürünlerde yapay tat sorunu ortadan kalkar.

Hızlı gerçekler “University of Minnesota Extension”

Kompost süt ahırları, süt veren süt inekleri için iyi bir barınma sistemi olabilir. Aşağıdakiler kompost ahırlarında başarının anahtarlarıdır:

Kompost yatak ahır işletme Maliyeti Nedir?

Kompost altlık yönetim maliyetleri “University of Minnesota Extension”

Yatak altlık maliyet üzerindeki önemli faktörleri;

Kompost yatak altlık maliyetleri

Yapılan hesaplamalarda, 17 ton kompost’un işletmeye maliyeti 1950 Ton/€  olarak bulunmuştur. 17 ton kompost’ un aynı tarihteki İzmir piyasa satış fiyatı ise 2200.- €/ton olarak belirlenmiştir. Ayrıca  işlenmiş kompost ’un değeri 25 kg’lık torbalarda 3-€ civarındadır.

Yataklama maliyetleri, talaşın kaynağına ve mandıradan seyahat mesafesine bağlı olarak günlük inek başına 0,45 ila 1,00 ABD Doları arasında değişmektedir.

Kompost hayvan altlığı günlük işletme maliyeti Avrupa’da 0,85-€/ inek olarak hesaplanmıştır.

Yataklama maliyetleri ve yataklama malzemelerinin mevcudiyeti, üreticilerin kompost ahırlarıyla ilgili temel endişesidir. Talaş, kompost ahırları için en iyi seçenektir, ancak talaşı aşağıdakilerle birleştirmek nispeten iyi sonuç verebilir.

Authors: Marcia Endres, Extension dairy scientist and Kevin Janni, Extension engineer – bioproducts and biosystems engineering

Kompost özellikleri

Kompost çevreci bir üründür. Ahır gübresi, zararlı böcekler, fareler ve sinekler için yataklık yapar, koku üretir. Bu gibi sakıncalar kompost kullanmakla ortadan kalkar.

Dışkıdan elde edilen kompost yatak

Demek ki; çiftlikte bolca bulunabilen, dışarıdan parayla almayı gerektirmeyen, yumuşak, konforlu bir altlık olan tırnak gübresi: Mikrop tutmasa, hijyenik olsa, daha sonra da bitkiler için de gübre olarak kullanılabilse çok tercih edilecektir. Bir de sinek üremeyecek şekilde olursa ne kadar iyi bir altlık materyali olur.

Kompost Nasıl Üretilir?

Kompost üretiminin aktif ve pasif süreçli birçok yöntemi vardır. Aktif havalandırmalı sistemler hızlı kompost oluşumunu sağlar. En seri üretim kapalı sistemde bio reaktörde yapılır.  Açık sistemde kompost üretimi 3-6 ay gerektirirken kapalı bio reaktör sisteminde 3-6 günde üretilebilmektedir. Açıkta aktif havalandırmalı sistemde traktör ekipmanı kompost çeviriciler kullanılmaktadır. Namlu halinde yayılan çiftlik gübresi çevirici sayesinde karıştırılıp havalandırılır. Bu yöntemde karıştırma miktarına, C/N oranına ve ortam şartlarına bağlı olmak üzere süreç 3 ayda tamamlanır. Bu yöntemde nemi dışarıdan vermek gerekir.

Kompost yatak ve altlık

Kompost ve Kompostlaştırma Nedir?

Biyokimyasal olarak ayrışabilir çok çeşitli organik maddelerin organizmalar tarafından stabilize edilmiş, mineralize olmuş ürünlerdir. Kompostlaştırma: Mikroorganizma adı verilen gözle görülmeyen canlıların, ortamın oksijenini kullanarak çöp içerisindeki organik maddeleri biyokimyasal yollarla ayrıştırmasıdır. Bu olayın gerçekleşebilmesi için atık kütlesindeki su içeriğinin % 45-60 dolaylarında olması gerekmektedir.

Amerika’da, 18. ve 19. yy’dan beri kompost gübre kullanılmaktadır. 20. yy’da maddelerin ve mekanik teçhizatların seçiminin nasıl yapılması gerektiği ve farklı kompost yapımı metotları (sıralı yığın, yığınlar, kapalı reaktörde vs.) hakkında bilimsel ilkeler belirlenmiştir.

Kompostlaştırma Nasıl Sağlanır?

Kompostlaştırmanın sağlanabilmesi için dünyada çeşitli yöntemlerin kullanılması söz konusu olabildiği halde tecrübeler en etkin yöntemin Biyotabilizatör Yöntemi olduğunu göstermiştir.

Biyotablizatör yönteminde bunkerden alınan evsel nitelikteki çöpler ayıklama bantlarından geçirildikten sonra genelde 27.47 m. çaplı ve 270 m. boyundaki silindirik, döner tambura verilir. Bu tamburun dönüş hızı gündüz saatlerinde 0.5 devir/dak.; gece saatlerinde ise 0.25 devir/dak. dır. Oksijen ihtiyacının tam olarak karşılanması için fanlar yardımı ile tambur içerisine ilave hava verilmelidir. Bu yöntemde teorik olarak ham kompost 3-5 gün içerisinde oluşmaktadır.
Elde edilen ve ön fermantasyon aşamasını tamamlayan ham kompost elenir ve içerisindeki cam kırıkları ayıklanarak dinlendirme alanlarına alınır. Bu alanlarda 4 hafta kadar dinlendirilen (nihai ayrışmaya bırakılan) kompost satışa sunulabilir.

Türkiye’de, çiftlik gübre üretimine ilişkin olarak kesin değerler bulunmamaktadır. Özellikle koyun ve besi sığırı işletmelerinde hayvanların yılın bir bölümünde merada bulunmaları nedeniyle bu dönemlerde açığa çıkan gübrenin biriktirilmesi mümkün olamamaktadır. Hayvanların barınak içerisinde bulundukları dönem ve hayvan varlığı göz önüne alındığında, yılda ortalama 82 milyon ton gübre açığa çıkmaktadır. Bunun %81 gibi büyük bir kısmı büyükbaş hayvan ve tavuk yetiştiriciliği işletmelerinden elde edilmektedir. Bu gübrenin %75 inin tezek haline getirilerek kırsal alanlarda yakıt olarak kullanıldığı dikkate alındığında ülkemizde elde edilen gübrenin ancak % 25 gibi bir kısmı kompost üretimde değerlendirilmektedir.

Bir büyükbaş hayvanın günlük gübre üretiminin 40-60 l/gün veya 1.2-1.8 m3/ay olduğu düşünülürse ortaya büyük rakamlar çıkmaktadır. İşletmenin büyümesi ve hayvan sayısının artışına bağlı olarak atık miktarı da artış göstermektedir.

Temiz altlık “daha az mastitis, daha az süt kaybı, daha az sinek, daha az ayak hastalığı, daha az somatik hücre ve daha az toplam bakteri” demektir.

Kompost yapımının ve kompost yatak kullanımının gübre işlemeyi kolaylaştırıcı ve çevre kirliliğini önleyici yararları bulunmaktadır. Patojen ve zararlı ot kaynaklarını tahrip eden işlem doğru yönetilirse en az koku oluşumu ile daha sağlıklı çalışma ortamı sağlanmaktadır.

  1. Susuzlaştırma yöntemi: En basit yöntem susuzlaştırmadır. Susuzlaştırma işlemi, mekanik kurutucular vasıtasıyla ya da güneş enerjisi yardımıyla gerçekleştirilmektedir.
  2. Oksijenli kompost oluşturma yöntemi: Kompost oluşturmada sıcaklık 70°C’ye kadar çıkabildiğinden hayvan atıkları gibi patojen organizmaların yok edilmesi sağlanabilmektedir.
  3. Oksijensiz kompost oluşturma yöntemi (Biyogaz): Hayvan atıklarının bertarafı için uygun diğer bir yöntemdir. Dünya üzerinde özellikle Çin’de pek çok biyogaz tesisi bulunmaktadır.
  4. Direkt yakma yöntemi: Diğer bir bertaraf yöntemi ise direkt yakmadır. Atığın su içeriği kalorifik değerini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle bir yakma tesisinde atığın su içeriğinin fazla olması istenmez.

Kompost Oluşturma Metotları

Kompost oluşturma teknolojileri pasif yığın, karıştırmalı yığın, havalandırmalı yığın ve kapalı (reaktör) kompost oluşturma olmak üzere dört grupta incelenmektedir.

1.Pasif yığın metodu

Pasif yığın metodunda, atık karışımı yığın halinde serilmektedir (Şekil 1.1). Yığın, serbest hava boşluğunun arttırılması amacıyla periyodik olarak çevirmek suretiyle karıştırılabilir. Havalandırma, havanın pasif olarak yığın içerisine hareketiyle sağlanır. Bu sebeple yığının pasif hava akımına izin verecek kadar küçük olması gerekmektedir. Ayrıca atık karışımı da hava akışını kolaylaştıracak boşluklu yapıda olmalıdır.

2.Karıştırmalı yığın metodu

Karıştırmalı yığın metodunda atıklar, uzun kümeler halinde ve düzenli olarak çevrilerek havalandırılmaktadır. Çevirme işlemi yığın karıştırma makinesi yardımıyla gerçekleştirilmektedir.

3.Pasif havalandırmalı statik yığın

Pasif havalandırmalı statik yığınlarda, atık yığının alt tabakasında gömülü bulunan delikli borulardan havanın yığına pasif hareketiyle sağlanır.

4. Aktif havalandırmalı statik yığın

Havalandırmalı statik yığın ile pasif havalandırmalı statik yığın arasındaki temel farklılık havalandırmalı statik yığında pozitif basınçla yığının içine hava üfleyen ya da yığından havayı emen bir sistemin bulunmasıdır.

5. Kapalı (Reaktör) kompost oluşturma

Üstü açık olsun ya da olmasın ağaç sandıklar veya kutular kullanılarak yapılabildiği gibi silolarda veya kapalı kompost makinası içerisinde yapılabilmektedir.

Kompost altlık yataklık olarak kullanımının muhtemel zararları

Komposttaki aşırı sıcaklıklar kendiliğinden yanmaya neden olabilir, ancak bu aşırı ısıtılmış kompost yığınları arasında bile çok nadirdir. Düzgün havalandırılmış ve nemli kompost yığınları, ne kadar sıcak olursa olsun tehlikeli değildir. Oldukça kapalı olan sıcak kompostlar nemli tutuldukları takdirde alev almazlar.

Aşırı Isınmış Kompost Yığınlarının Alev Almasına Neden Olan Nedir?

Nadir bir olay kombinasyonu, bir kompost yığınının alev almasına neden olabilir. Bunların hepsi, fırsat ortaya çıkmadan önce karşılanmalıdır. Birincisi, tek tip olmayan, karıştırılmış enkaz cepleri olan kuru, gözetimsiz malzemedir. Ardından, yığın büyük olmalı ve sınırlı hava akışı ile yalıtılmalıdır. Ve son olarak, yığın boyunca uygun olmayan nem dağılımı. Yalnızca ticari kompostlama operasyonlarında olduğu gibi en büyük yığınlar, yanlış yönetilirlerse gerçekten tehlike altındadır. Herhangi bir sorunu önlemenin anahtarı, sıcak kompost kutularını veya yığınlarını önlemek için organik maddenizin uygun şekilde bakımıdır.

Read more at Gardening Know How: My Compost Is Too Hot: What To Do About Overheated Compost Piles https://www.gardeningknowhow.com/composting/basics/overheated-compost-piles.htm

Kum altlık

ABD’de kum altlıkların çoğunlukla tercih edilmesi yumuşak olması ve mikrop üretmeyen inorganik yapısı dolayısıyladır.  ABD’li üreticiler için kum altlık “altın standart” olarak nitelendirilir. Her altlık materyalinin avantajları ve dezavantajları söz konusudur. Kum altlık kullanılan çiftlikler sıyırıcı kullanmayan çiftliklerdir.  Kum aşındırıcı etki yaptığından sıyırıcıları bozar ve tüm makine ekipman ve beton üzerinde çok yüksek aşındırıcı etkisi vardır.

Diğer ülkelerde olduğu gibi biz de “Kompost Altlıklı Barınak“ diyebiliriz. Kanada`da konu ile alakalı yayınlanmış olan bir makale http://www.omafra.gov.on.ca/english/engineer/facts/15-025.htm

Exit mobile version