Hayvan yatak alanları hayvanların dinlenmesi için genelde ayrılmış olan duraklı sistemlerdir. Hayvan altlığı olarak kullanılan kum, talaş, sap gibi malzemeler için uygun duraklara ÇUKUR durak ve Üzerine sentetik kauçuk veya döşek kullanılmış olan YÜKSELTILMİŞ durak denir.
Hayvan altlık malzemeleri
Yöresel malzemelerden olan sap-saman, toprak, kum ve kuru dışkı (Kompost) hayvan altlığı olarak kullanılır. Bunlar genelde doğal malzeme olup hayvan doğasına en uygun materyallerdir. Bununla birlikte sanayi tipi çiftliklerde doğal malzeme kaynakları azlığı, temininde, dağıtımında ve bertaraf edilmesinde oluşan güçlükler. Bunlara ilaveten çevresel endişeler ve ekonomik olmaması gerekçesi ile endüstriyel çiftlikler tarafından pek tercih edilmemektedir.
Hayvan altlık ve yataklık mukayeseleri
Ahır Duraklarında; hayvan yatak malzemeleri olarak kullanılan: Kum/ sap, talaş altlıkları / kauçuk yatak mukayesesi. Hayvan yatak malzemeleri kullanım maliyetleri.
Kum kullanımın olumlu tarafları
- Hayvanın vücudunu çok iyi bir şekilde uygundur.
- Organik materyal olduğu için bakterilerin gelişmesi düşüktür (ancak dikkate alınmalıdır ki, sağımhanelerdeki hijyene etkisi ile enfeksiyonların yayılmasında önemli role sahiptir)
- Temiz hayvanlar. ( düşük kirlilik skoru1-2)
- Ekonomik olarak ilk yatırım maliyeti düşüktür.
Kum Kullanımın olumsuz tarafları
- Yürüme yolları üzerinde kalan kum yüzünden kayma direnci azalır.
- Yalıtım özelliği kötü olduğundan düşük sıcaklıklarda problem yaratmaktadır. Enerji kaybı ve (azalan yatma periyotları) süt veriminde düşme.
- Düşük kaliteli kum taş içerir ve bu taşlar tırnakların arasına saplanır ayrıca hayvanların bacaklarını yaralar.
- Kum ineğin memesine yapışabilir ve kumdan kurtulması kalay olmayabilir.
Teknik açıdan Kum altlık
- Durak içlerine yerleştirilmiş olan kum taşınarak gübre çukurunu tamamen dolduracaktır.
- Pahalı teknoloji sıyırıcı ve gübre çukurları için pahalı teknoloji gerektiren taşıtlar gerekli olacaktır.
- Kumun yapısal özelliği çok aşındırıcıdır, flushing sistemi ile temizleme yöntemlerinde beton tabakasının daha kalın olmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
- Kumun geri kullanımı, gübre ve kumu ayırmada özel süzgeç sistemine gereksinim vardır
- Flushing (sifon) sisteminde ve bol hacimli su olduğu takdire, nemlenmiş ve temizlenmiş olacaktır.
- Izgaralı zeminler ile kombinasyonu mümkün değildir.
- Sıyırıcı sistemleri, ahır ekipmanları, pompa vesaire kısa bir sure sonra yüksek aşınmadan dolayı yıpranacaktır! Sıyırıcının zinciri çok sık değişmelidir. (yılda bir kere)
- Kum, sağımhane ekipmanlarının da yıpranmasına ve aşınmasına sebep olacaktır.
Ekonomik açıdan Kum kullanımı
Duraklarda azalan kumu telafi etmek amacı ile her inek için ve günlük 10-25 kg. Eklenmesi gerektir. Bu fazla iş ve materyal manasındadır. Kumun günlük tüketimini azaltmak amacı ile Amerika da barınaklara eski lastikler veya kauçuk matlar konulur (fakat ikna edici çözüm değildir).
Mikrobiyel üremeye olanak tanımaması ve iyi bir basış imkanı vermesi bakımından, en uygun yataklık materyali kumdur. Ancak; kumun yenilenmesi ve gübre sisteminden ayrılması yani yönetimi zor olmakla birlikte sağmal ineklerin sağlığı ve refahına yapacağı katkı göz ardı edilmeyecek kadar yüksektir. Hayvancılıkta ileri ülkelerde, ineğin sağlığı ve refahı ile çiğ süt kalitesi bakımından kum yatak kullanımı hızla artmaktadır.
*Gübreden kum ayrıştırılmadıkça Bio-gaz ve enerji üretimi mümkün değildir
Yataklık Malzeme Maliyetleri
SAP (Çukur) DURAK / Kauçuk (Yükseltilmiş) YATAK MUKAYESESİ
Kauçuk dolgulu şiltelere kıyasla derin yataklı altlık kullanılan ahırlardaki ineklerde daha az bacak yaralanması rapor edilmiştir ( RFM ; Weary ve Taszkun, 2000 ). Wechsler ve ark. (2000), samanla yatırılan ineklerin, yumuşak şilteli serbest ahırlardaki ineklere göre daha az kabuk, yara ve tüysüz tarsal eklemlere sahip olduğunu belirtmiştir
Sanayi tipi çiftliklerde doğal malzeme temininde, dağıtımında ve bertaraf edilmesinde oluşan güçlük ve mali yük sebebi ile ekonomik ikame malzeme olarak kauçuk yatak tercih edilmektedir.
ÇUKUR durak Sap/ Talaş hayvan altlığı Yıllık maliyeti
| Sap | 260 kg/inek | 30-€/Ton | 7,80 € |
| Lime/ talaş | 260 kg/inek | 35-€/Ton | 9,10 € |
| İndirme ve serme | 10 Dk. /inek | 12-€/saat. | 2,00 € |
| Altlık (Sap) | 20 Dk./inek | 12-€/saat. | 4,00 € |
| Yataklık bakım ve düzeltme | 245 Dk./inek | 245 Dk./inek | 49,00 € |
| YILLIK TOPLAM MALİYET | 71,90 € |
TOPLAM YILLIK MALİYET 71,90 €
YÜKSELTİLMİŞ Durak Yumuşak Sentetik KAUÇUK Yıllık maliyet
| SENTETİK KAUÇUK ALTLIK | 170 Euro/Durak/ 8 yıl kullanım ömür. | 21,25 € |
| İNCE KIYIM SAP | 40 kg/a | 7,20 € |
| TALAŞ ( alternatif) | 0,53 M3/a | 4,25 € |
| ALTLIK SAP | 10 Dk./inek | 2,00 € |
| YATAK BAKIMI DÜZENİ | 60-90 Dk./inek | 18,00 € |
| TOPLAM YILLIK MALİYET | 48,45 € |
TOPLAM YILLIK MALİYET 48,45 €
Kaynak: Heidenreich Thomas, oral presentation at LFL saxonia, Köllitsch, Germany 2007
Hangi tip altlığın kullanılacağına karar verilirken; fiyat, temin etme kolaylığı, altlığın sağladığı konfor ve yönetimi ile işletmenin dışkı tahliye ve yönetimi gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Hayvan sağlığı ve verimliliği sanayici ve çiftçiler için çok önemli olduğuna göre ahır içinde yaşam koşullarını doğal koşullara en yakın hale getirmek için doğal malzeme ( ot, toprak) kullanımı ekonomik olmaktan çıktığı için kauçuk zemin ve altlıklar kullanılmaya başlanmıştır.
İnek altlığı
Doğada ve meralarda yüz binlerce yıl yaşayan çift tırnaklı bu hayvanların doğal ortamlarının dışında sanayi tipi beton zeminli çiftliklerde yaşamak zorunda olması bu hayvanların yaşam şartlarını ağır ve olumsuz yönde etkilemektedir.
Endüstriyel çiftlikliler ve özellikle inek ahırlarında doğal ortam malzemeleri (ot, toprak, kum, dışkı) altlık ve yatak olarak kullanılamıyorsa ve her türlü iklimsel farklılıklarda en kullanışlı malzemenin kauçuk mamullerinden yapılan yatak ve altlıklar olduğu yapılan testler sonucunda kabul görmüştür.
İnek yatağı ile inek döşeği ve inek altlığı arasındaki fark nedir?
Bu iki tanım benzer görünmekle birlikte kullanım ve teknoloji farkı vardır bunu daha iyi anlamak için gelişimi söyle tarif edebiliriz.
İnek Döşeği
1950-1970 yılları arası sap-saman kullanım maliyetleri artmaya başlandığında plastik ve kauçuktan mamul torba ve kılıflar içine sap saman vs. koyarak altlık malzeme kullanım süresi ve işçiliğini azaltma yoluna gidilmiştir.
Daha sonra kılıflar ve içine konulan malzemeler 1980-2000 yılları arası değişikliklere uğramış ve bugünkü dışı 2-4 mm kalınlığında kauçuk kılıf veya örtü ve bu kılıf içinde ve/ veya altında sünger / elyaf / granül / Latex / su gibi malzemeler ile yumuşaklık sağlanmaya çalışılmaktadır. İçinde ve üzerinde kullanılan malzemeye göre yumuşaklığı, fiyatı, kullanım ömrü ve özellikleri değişmektedir.
İnek Yatağı
1970 yıllarından sonra teknolojinin gelişmesine paralel olarak aynı insan yataklarında olduğu gibi inek yatakları için sadece yumuşaklığın yeterli olmadığı. Buna ilaveten Kuru ve temiz kalabilen ve bakım gerektirmeyen özelliklerin yanı sıra fiziksel, geometrik, mukavemet, konfor, emniyet unsurlarını bir arada bütünlük içinde sunan ortopedik ve fonksiyonel inek altlığı olarak yatakları kullanılmaya başlanmıştır.
ortopedik ve fonksiyonel inek altlığı olarak KRAIBURG yatakları kullanılmaya başlanmıştır.
Bu konunun dünya lideri olan Kraiburg fonksiyonel inek yatakları (http://rubber-cow-mat.com/hp4336/Cubicles.htm?ITServ=C1526c4fdX154fc0e8aacXY23cf) ISO 9001 sistem sertifikalı olup Avrupa Birliği (AB) normlarına göre EC 834 / 2007 Organik tarım da kullanılabilen yegâne kauçuk yatak ve altlıklarını üretir. Bu ürünler DLG (Alman tarım birliği)tarafından Fokus test ve SIGNUM test sertifikalarını almış ve güvenirliği kanıtlanmıştır.
10 yıl garantili hayvan yatağı sadece Kraiburg’da
KRAIBURG markalı 10 yıl garantili hayvan yatağı kullanım ömrü ortalama 40 yıldır.
- İster 10 yıl garanti boyunca kullanın ve 10 yıl sonra alış fiyatınızın – %50 sine geri alalım,
- İster 10 yıl sonunda ürününüzü yeni model ile yenileyin,
- İster kullanım ömrü ortalama 40 yıl boyunca sorunsuz kullanın.
Bu taahhüt geri alım sözleşmesi ile beraber sadece KRAIBURG Logolu ürünler için geçerlidir.